Cardiovasculaire Gezondheid

Hart- en vaatziekten hebben een grote impact op onze maatschappij. Het aantal patiënten met een hartinfarct, een beroerte of hartfalen blijft stijgen. Zij zijn vaak langdurig ziek. Het programma Cardiovasculaire Gezondheid doet wetenschappelijk onderzoek naar oplossingen om deze aandoeningen eerder te herkennen en op tijd te behandelen. Het programma kent drie hoofdthema’s: het Brein, het Hart, en het Vaatstelsel en Voorlopers van Hart- en Vaatziekten.

Over het programma uitklapper, klik om te openen

Het vasculaire verouderingsproces gedurende de levensloop vertragen en daardoor de ziektelast door hart- en vaatziekten verminderen. Dat is het doel van het programma Cardiovasculaire Gezondheid. Het onderzoek omvat alle wetenschappelijke disciplines van het Julius Centrum: Epidemiologie, Huisartsgeneeskunde, Public Health, Health Technology Assessment & Medical Humanities, en Biostatistiek & Research Support. Het onderzoek is ingebed in het UMC Utrecht speerpuntprogramma ‘Circulatory Health’.

Wij gebruiken methoden uit de totale reeks van statistisch en epidemiologisch onderzoek, variërend van multicenter gerandomiseerd onderzoek naar effecten van preventieve en therapeutische interventies tot grote en kleine cohorten, case-control en cross-sectionele studies. We werken nauw samen met het programma Methodologie.

Onze onderzoekers hebben toegang tot een deel van de pan-Europese EPIC studie (EPIC-NL, EPIC-InterACt, EPIC-CVD), het Leidsche Rijn Gezondheidsproject met een populatie van meer dan tienduizend inwoners, het UCC, SMART en Global Health studies. We werken intensief samen met andere divisies in het UMC Utrecht, zoals Beeld, Hart & Longen ((experimentele) cardiologie), Heelkundige specialismen (Vaatchirurgie), Hersenen (neurologie), Inwendige Geneeskunde (Vasculaire geneeskunde, Nefrologie, Geriatrie), Laboratorium & Apotheek en Vrouw & Baby.

Brein uitklapper, klik om te openen

Het thema Brein richt zich op onderzoek naar determinanten en functionele gevolgen van vasculaire en neurodegeneratieve veranderingen in de hersenen die optreden bij veroudering en die grote impact hebben op patiënten, de gezondheidszorg en de samenleving. Klinische onderwerpen van belang zijn beroerte, depressie, cognitieve achteruitgang, en dementie. De nadruk ligt op normale en versnelde veroudering van het brein en op zowel macro- als micro vasculaire veranderingen.
De onderzoeksgroep maakt gebruik van de epidemiologische methoden en technieken waarin het Julius Centrum en het UMC Utrecht toonaangevend zijn.
Een voorbeeld: met geavanceerde innovatieve beeldvormende technieken bestuderen we neurobiologische mechanismen die ten grondslag liggen aan vasculaire breinveroudering. Ook ontwikkelen we methoden om levenslange paden van ontwikkeling van risicofactoren voor breinveroudering te modelleren. Tevens willen we met behulp van ‘state-of-art’ modelleertechnieken voor predictie diagnostische en prognostische voorspelregels voor breinafwijkingen ontwikkelen. We bestuderen deze aspecten in alle klinische settings; van de algemene bevolking tot derdelijns zorg en in verschillende (patiënten)populaties. Hierbij maken we efficiënt gebruik van bestaande infrastructuur en bestaande cohorten in de algemene bevolking, in de eerstelijn en in het ziekenhuis.

Hart uitklapper, klik om te openen

Het thema Hart richt zich vooral op subklinische en klinische hartafwijkingen die belangrijke consequenties hebben voor patiënten, de gezondheidszorg en de samenleving. Klinische onderwerpen zijn hartfalen, atriumfibrilleren, ischemische hartziekte en acuut coronair syndroom. De nadruk ligt op normale en versnelde veroudering van het hart en op zowel macro- als micro-vasculaire veranderingen.
Het onderzoeksprogramma richt zich op betere vroege opsporing van nieuw ontstane of verergering van ziektegevallen en ziektecomplicaties in de klinische praktijk, het belang van co-morbiditeit in de ontwikkeling, de herkenning, prognose en behandeling van hartziekten en innovatieve manieren om prognose te verbeteren, zoals eHealth and big data analyse technieken. Ook richten we ons op onderzoek naar oorzaken, met als doel opheldering van onderliggende mechanismen. Hierbij ligt speciale nadruk op genetische gevoeligheid. We zoeken naar nieuwe biomarkers, om daarmee nieuwe ziektegevallen en verergering van bestaande ziekte te voorkomen en om nieuwe behandelopties te ontwikkelen.

Vaatstelsel en voorloper aandoeningen uitklapper, klik om te openen

Ons onderzoek richt zich op de verdere ontwikkeling van de kennis over (potentieel) modificeerbare oorzaken, gevolgen en behandelingsmogelijkheden van versnelde ontwikkeling van voorloper aandoeningen en van afwijkingen in vaatstructuur en –functie. Voorloper aandoeningen zijn bijvoorbeeld overgewicht, hypertensie, hyperlipidemie, nierfunctiestoornissen en type 2 diabetes. Vaatstructuur afwijkingen zijn bijvoorbeeld plaques en vaatwanddikte in de halsslagader, verdikte spieren in het hart, aanwezigheid van kalk in de slagaders in het lichaam. De oorzaken die we onderzoeken zijn onder andere genetica, biomarkers, voeding, factoren in en rondom de zwangerschap en voortplanting. Gevolgen van voorlopers en behandelingsmogelijkheden bestuderen we samen met de onderzoekers van de andere thema’s. Behandelingsmogelijkheden van voorloper en vaatstelselaandoeningen zoals bloeddrukbehandeling en cholesterolverlaging onderzoeken we met clinici van onder meer het UMC Utrecht. Wij maken gebruik van bestaande en nieuwe cohorten en trials (SYMPATHY, CONVINCE en STEPWISE) en van gegevens uit huisartsregistraties en elektronisch patiëntendossiers van het UMC Utrecht.

Coördinatoren uitklapper, klik om te openen

Onderzoeksprogramma: Prof. dr. F.H. Rutten
Thema Brein: dr. Mirjam I. Geerlings, epidemioloog
Thema Hart: prof. dr. Frans H. Rutten, huisarts
Thema Vaatstelsel en Voorloper Aandoeningen: prof.dr. Michiel L. Bots, arts-epidemioloog