Om de maatschappelijke en economische kosten van de lockdown-maatregelen te beperken, is een strategie nodig die de verspreiding van het coronavirus beheerst en tegelijkertijd het opheffen van deze maatregelen mogelijk maakt. Regelmatige massale screening van grote delen van de bevolking ongeacht of er coronaklachten zijn is recent voorgesteld als een mogelijke controlestrategie waarbij de samenleving weer (grotendeels) kan worden heropend. Volgens dit voorstel zou vanaf maart 2021 elke Nederlander zich gemiddeld één keer per maand kunnen laten testen, ook als er géén symptomen zijn. Om dat doel te halen, wil het ministerie van VWS de capaciteit opvoeren naar 10 miljoen testen per maand. Het is echter niet bekend of met een dergelijke strategie de verspreiding van het virus daadwerkelijk beheerst kan worden.

Geen realistische strategie

Onderzoeksleider Marc Bonten (UMC Utrecht) interpreteert de uitkomsten van de modelleringsstudie als volgt: “Regelmatige massale screening, gevolgd door isolatie van besmettelijke personen lijkt geen realistische strategie om de samenleving volledig te heropenen na de huidige coronagolf. Een meer gerichte screening zal dan ook nodig zijn om deze sneltesten zinvol te kunnen inzetten als aanvulling op andere beheersmaatregelen. We kunnen hierbij bijvoorbeeld denken aan massascreening in delen van het land waar de besmettingsgraad hoog is of bij bevolkingsgroepen waar veel verspreiding plaatsvindt.”

Niet haalbaar

Uitgaande van een natuurlijke R₀ van 2,5 (dit betekent dat zonder maatregelen elke geïnfecteerde met het coronavirus gemiddeld 2,5 personen zal besmetten) laat de studie zien dat het volledig opheffen van de beheersmaatregelen voor geteste proefpersonen met een negatief testresultaat vereist dat de volledige bevolking zich vaker dan elke drie dagen zou moeten laten testen via een sneltest om het reproductiegetal onder de 1 te houden. Bij handhaving van de social distancing maatregelen (de situatie in Nederland in augustus 2020) zou nog steeds 60 procent van de bevolking zich wekelijks moeten laten testen om de verspreiding van het coronavirus niet uit de hand te laten lopen.

Toelichting wiskundig model

Onderzoekers van de afdeling Epidemiologie van Infectieziekten van het UMC Utrecht en de Universiteit Utrecht hebben een wiskundig model ontwikkeld om te onderzoeken of het massaal testen van de bevolking, inclusief mensen zonder klachten, verspreiding van het coronavirus kan tegenhouden. De gedachte erachter is dat door massale en regelmatige screening óók asymptomatische verspreiders van het virus geïdentificeerd en geïsoleerd kunnen worden. De onderzoekers maakten bij de ontwikkeling van hun model gebruik van variabelen zoals het reproductiegetal (R₀), de testgevoeligheid, de testfrequentie, virusverspreiding na een vals-negatieve test, virusverspreiding door individuen die zich niet laten testen, de effectiviteit van zelfisolatie na een positieve test en de proportie van de bevolking dat zich laat testen. Vervolgens berekenden ze het vereiste testinterval en de dekking om het reproductiegetal bij massaal en herhaaldelijk testen onder de 1 te kunnen houden.