Behalve ‘blijven bewegen’ werkt geen enkele therapie beter tegen niet-langdurige lage rugpijn dan placebo-effecten. Deze effecten worden deels veroorzaakt door verwachtingen van arts en patiënt en het onderling vertrouwen tussen hen. Samen beslissen over een mogelijk behandelplan berust op dit onderlinge vertrouwen en geeft patiënt zeggenschap. Deze samenwerking leidt sneller tot een behandelplan waar de patiënt positieve verwachtingen voor koestert. Huisartsen zouden zo hypothetisch het herstel van lage rugklachten kunnen bevorderen.

Uit ons literatuuronderzoek werden echter geen duidelijke resultaten gevonden of patiënten van huisartsen sneller herstellen als ze meer betrokken worden in een consult. Voor het onderzoek ‘Ruggespraak’ zijn daarom 34 huisartsen getraind in samen beslissen en het bekrachtigen van het gekozen plan van aanpak bij patiënten met niet-chronische lagerugpijn. De 112 patiënten, die door 25 getrainde huisartsen in een consult zijn gezien, herstelden niet sneller van hun rugklachten dan de 114 patiënten die door 22 ongetrainde huisartsen waren geholpen. In 175 video-opnames van deze consulten bleken 23 getrainde artsen wel wat beter samen te beslissen dan 19 ongetrainde huisartsen, maar kregen hun 86 patiënten nog weinig ruimte om hun overwegingen te delen. Ook als patiënten of artsen in de vragenlijsten na het consult aangaven dat er meer samen beslissen had plaatsgevonden, bleken de lage rugklachten niet sneller over te zijn.

We concluderen dat het erg lastig blijkt voor artsen om meer ruimte te geven aan patiënten in het afstemmen van de behandelkeuze. Mogelijk hangt het samen met de moeite die huisartsen ervaren om van ziekte-specifieke behandelrichtlijnen af te wijken als een therapeutische optie het placebo-effect niet overstijgt, terwijl dit placebo-effect aantoonbaar fors is. Hun professionele attitude zou hen daarbij parten kunnen spelen.