In Nederland hebben ongeveer 1,6 miljoen mensen hart- en vaatziekten en 1,1 miljoen mensen diabetes type 2. Door preventie zou maar liefst tachtig procent van de hart- en vaatziekten en gevallen van diabetes type 2  voorkomen kunnen worden. In 2011 ontwikkelde het Nederlands Huisartsen Genootschap de richtlijn ‘Het Preventieconsult’. Alle patiënten tussen 45 en 70 jaar uit de praktijk worden uitgenodigd voor het doen van een risicotest om hun risicofactoren op het gebied van hart- en vaatziekten en diabetes type 2 in kaart te laten brengen. Ook als patiënten nog geen klachten hebben. Afhankelijk van de uitkomst van  de risicotest, krijgen patiënten een uitnodiging voor een Preventieconsult en start een begeleidingstraject waarin de huisarts kijkt naar medicatie en levensstijl.

Lastig om leefstijl aan te passen
Ilse Badenbroek en Daphne Stol deden duo-onderzoek naar de (kosten)effectiviteit van dit preventieprogramma. Meer dan 12.000 patiënten uit bijna veertig huisartsenpraktijken in Nederland deden aan het onderzoek mee. Uit het onderzoek bleek dat het preventieprogramma effectief is op de korte termijn. Zo werden in het eerste jaar meer nieuwe patiënten opgespoord met hoge bloeddruk, hoog cholesterol en diabetes type 2 en hadden de onderzoekdeelnemers na een jaar een lagere bloeddruk, gunstigere cholesterolwaarden en was de buikomvang afgenomen. Echter, op de lange termijn bleek een klein deel van de patiënten het volledige programma te doorlopen. Het structureel veranderen van leefstijlaspecten als stoppen met roken, afvallen en meer bewegen, bleek lastig. De begeleiding vanuit de huisarts bij zo’n traject is zeer arbeidsintensief, waardoor de kosten niet opwegen tegen de effecten op lange termijn bij patiënten.

Meer aandacht voor leefstijl
Het preventieconsult is dus effectief voor het opsporen van patiënten met onbekende klachten en risicofactoren, maar in de begeleiding op lange termijn is meer nodig dan alleen begeleiding door de huisarts. Uit het onderzoek komt naar voren dat een betere voorlichting en communicatie over een gezonde leefstijl, die ook rekening houdt met de sociaal-culturele achtergrond van patiënten, kan bijdragen aan meer gezondheidseffect op de lange termijn.

Samenwerking
Het promotieonderzoek van Ilse en Daphne naar de (kosten)effectiviteit van een stapsgewijs preventieprogramma via huisartsen werd in samenwerking met Nivel en Niped uitgevoerd. Het onderzoek heeft circa zeven jaar geduurd en is gefinancierd door ZonMW, het consortium Lekker Lang Leven (bestaande uit het Diabetes Fonds, de Hartstichting en de Nierstichting) en het Innovatiefonds Zorgverzekeraars.   

40+ consultatiebureau
Monika Hollander, kaderhuisarts hart- en vaatziekten en assistent professor bij het UMC Utrecht, ziet 40+-consultatiebureaus als een beter alternatief. Gericht op preventie en leefstijlinterventie, gefinancierd vanuit zorgverzekeraars. “Voor baby’s en jonge kinderen is er een regelmatige check-up geregeld, maar ineens houdt dat op. Waarom maken we dit ook niet mogelijk voor mensen rond de veertig jaar en ouder?” Een regelmatige check-up in de wijk, dus dichtbij de mensen, met een gewichtsmeting, bloeddrukmeting, cholesterolcheck, et cetera. En vandaaruit, indien nodig, in de wijk - dus dichtbij de mensen - in teamverband begeleiding om leefstijlveranderingen te realiseren. Bijvoorbeeld samen met psychologen, diëtisten en fysiotherapeuten. De schotten tussen de nulde-, eerste- en tweede lijn halen we zo weg en we zorgen dat er voldoende tijd is voor onderling overleg. Met zo’n aanpak kunnen we echt wat bereiken in het voorkomen van hart- en vaatziekten en diabetes en dus een hoop ellende voorkomen.”

Lees meer over haar visie op https://www.umcutrecht.nl/nieuws/40-consultatiebureau-tegen-hart-en-vaatziekte