Hoe verloopt de huidige telefonische triage van patiënten met verdenking op acute cardiovasculaire ziekte op huisartsenposten? Hoe accuraat is de Nederlandse Triage Standaard (NTS) in het toewijzen van de juiste urgentie bij deze patiënten? Wat zijn de belangrijkste voorspellers voor een acuut coronair syndroom (ACS) of een transient ischemic attack (TIA)/beroerte tijdens telefonische triage, en verschilt dit tussen mannen en vrouwen? 

Deze vragen omvatten slechts een kleine greep uit de onderzoeksvragen van het Safety First project, die aan bod komen in de proefschriften van AIOTO’s Carmen Erkelens en Loes Wouters. Op vrijdag 27 november 2020 verdedigen zij beiden hun proefschriften in het Academiegebouw in Utrecht. 

Het Safety First project richt zich op de kennislacune aangaande veiligheid en efficiëntie van telefonische triage op de huisartsenpost bij patiënten met verdenking op acute cardiovasculaire ziekte. In dit project is een combinatie van verschillende studie designs gebruikt; observationeel, case-control, een interviewstudie en conversatieanalyse. In de observationele studies werden opnames van telefonische triagegesprekken van patiënten met klachten verdacht voor ACS respectievelijk TIA/beroerte van negen huisartsenposten in regio Utrecht uit de periode 2014-2017 geanalyseerd. De bijbehorende uiteindelijke diagnoses werden opgevraagd bij de eigen huisarts en waren gebaseerd op ziekenhuis- of huisartsenpostontslagbrieven. Met behulp van de case-control studie werden de patiëntkarakteristieken van calamiteiten (gemist acute coronair syndroom) vergeleken met mensen van hetzelfde geslacht en ongeveer dezelfde leeftijd die als hoofdklacht ook pijn/druk/benauwd gevoel op de borst hadden. In de interviewstudie met triagisten werd de manier van redeneren met de NTS onderzocht en met de conversatie analyse werd gekeken naar het gebruik van meerkeuze ‘of-vragen’. 

Het Safety First onderzoek toonde aan dat:

• De NTS in 27% een te lage urgentie (U3 of minder) afgeeft bij mensen die een ACS blijken te hebben en daarmee fors in veiligheid     
  kan winnen. Triagisten konden dit terugbrengen tot 14% door de NTS te over-rulen.
• Wat betreft efficiëntie bleek 57% een U1 of U2 te krijgen van de mensen met pijn/druk/benauwd gevoel op de borst die geen ACS of andere levensbedreigende oorzaak voor hun klachten hadden. Dit was 67% na over-rulen door de triagiste.
• Bij mensen met verdenking op TIA/beroerte kreeg 28% van de patiënten die uiteindelijk een TIA/beroerte of andere (neurologische) levensbedreigende ziekte bleek te hebben een te lage urgentie (U3 of minder) toegekend; na over-rulen door de triagist was dit 14%.
• Wat betreft efficiëntie bleek 52% van de mensen zonder een TIA/beroerte of andere (neurologische) levensbedreigende ziekte een te hoge urgentie (U1 of U2) te hebben gekregen. Dit was na over-rulen 60%.  
• Als mensen ’s nachts bellen voor pijn/druk/benauwd gevoel op de borst is de kans op een ACS ongeveer 2 keer zo hoog dan andere momenten op de dag. Dit effect was sterker bij mannen dan bij vrouwen.
• Dit gold niet voor mensen met klachten verdacht voor TIA/beroerte; het tijdstip van bellen had bij hen geen voorspellende waarde.
• De sterkste voorspellers voor ACS zijn (i) leeftijd, (ii) drukkende beklemmende aard van de pijn op de borst, (iii) uitstraling van de pijn en (iv) zweten, bij zowel mannen als vrouwen.
• De sterkste voorspellers voor TIA/beroerte tijdens telefonische triage waren (i) leeftijd, (ii) vrouwelijk geslacht, (iii) zwakte van de arm en (iv) spraakproblemen.
• Er waren geen klinisch relevante verschillen tussen patiënten die een calamiteit hadden doorgemaakt (gemist ACS) en patiënten verdacht voor ACS. Ze lijken wat betreft klachtpresentatie sterk op elkaar en daarmee is een calamiteit op voorhand eigenlijk niet te vermijden.
• Het gebruik van meerkeuze ‘of-vragen’ (bijv. “Is het een beklemmende of stekende of krampende pijn?”) door de triagist leidt vaak tot ongunstige effecten op de interactie tussen triagist en beller.

Carmen Erkelens

Loes Wouters

Meer informatie over het Safety First project is te vinden op: https://juliuscentrum.umcutrecht.nl/nl/studies-en-cohorten/safety-first

Carmen Erkelens en Loes Wouters

Proefschrift Carmen Erkelens
Proefschrift Loes Wouters

Ga terug naar het nieuwsoverzicht